Oerbos?

Als ik naar de dikke eik kijk, komt onherroepelijk de gedachte dat deze eik al honderden jaren op deze plek staat. Hij heeft meegemaakt dat mensen nog met paard en wagen het bos in kwamen rijden en met een handzaag en een bijl een boom kapten. Er is een dag geweest dat er voor het eerst iemand op een fiets voorbij kwam. Maar ook een dag dat voor het eerst het geluid van een vliegtuig de rust verstoorde. Vandaag is de ruis niet meer van de bladeren maar van de snelweg in de verte. En kindjes worden in de nieuwste glimmende Bugaboo voortgeduwd over de paden. Natuurlijk heeft de eik het allemaal niet gezien, maar ik vind het wel leuk om te bedenken dat deze boom hier al zo lang staat. Hoe zou het hier 300 jaar geleden eruit hebben gezien?

Ik sta in het oerbos van Bad Bentheim in Duitsland, net over de grens bij Oldenzaal. Voor de Nederlander is dit de meest dichtbije plek om te proeven hoe een oerbos er eigenlijk uit ziet. Althans, dat willen de borden ons doen geloven. Ik vind dit soort plekken fascinerend en vooral heel mooi. In dit bos kunnen hele oude bomen heel langzaam doodgaan en daarna nog heel lang blijven staan totdat ze stukje bij beetje zijn opgegeten door schimmels en beestjes. 

Maar is dit een oerbos? Het is in ieder geval niet een ongerepte plek. Als dat überhaupt nog bestaat in de wereld, dan zal het niet in Europa zijn. In het bos staan overal haagbeuken die vroeger op 2 meter hoogte werden afgezet door de boeren. De takken met bladeren werden gebruikt om de beesten te voeden. In het bos lieten ze hun varkens scharrelen op zoek naar eikels en beukenootjes. Brand- en timmerhout kwam ook uit dit  bos. Ongestoord bos is het dus niet. Er werd genoeg in gerommeld en getuinierd zoals dat eigenlijk nu ook nog steeds in onze natuurgebieden gebeurd. Maar wat is er dan oerbos aan?

Oerbos wordt geassocieerd met dikke bomen en chaos. Chaos is het wel op sommige plekken en dikke bomen staan er ook genoeg. Daardoor zit er meer structuur in het bos en dat is ecologisch natuurlijk heel interessant. Maar of je het nou oerbos mag noemen of niet, maakt me niet zoveel uit. Ik hou van beeld. En oude dikke bomen doen het goed op de foto’s. Ze brengen mij in gedachten naar lang vervlogen tijden van koningen en ridders en kleinschalige boertjes met varkens. Daarom vind ik dit een mooi en bijzonder bos.  

Heidebrand

Is brand slecht voor de natuur?
Het antwoord is ja, natuurlijk.
Het is verwoestend voor alles wat er leeft.

Maar als je er over een paar jaar gaat kijken,
zul je zien dat het weer vol leven zit.
En soms komen er zelfs bijzondere soorten voor op oude brandvlaktes.
Kortom; dynamiek in de natuur.
En dat is voor natuur in ons land nou wel eens mooi.

Beangstigend is het wel, want door de harde wind ging het vuur keihard vandaag op de Groote Heide.

Ik was in de buurt voor een fotoshoot voor Brabant magazine, maar eindigde dus als ramptoerist bij het vuur.

Noorderlicht

Het begon als Grijsland...
En dat is waarom ik zo enorm kan balen van dit land.
Het gaat over IJsland,
waar de regen gerust 2 dagen
in een fjord kan blijven hangen.

Met mijn broer en neefje waren we een week op
IJsland om het Noorderlicht te zien.
De kansen zijn dit voorjaar heel erg goed...
Maar dan moet het weer
natuurlijk wel een beetje meewerken.

En als het weer dan verandert,
weet ik weer waarom ik ook zo graag hier ben.
De luchten zijn fantastisch
en het landschap is woest en ruig.
Ooit een regenboog in een blauwe lucht gezien?

Of een tentoonstelling van ijssculpturen in een wilde oceaan?

Twee nachten was het helder. 

En twee nachten was het raak.

Een bijzondere lichtshow 

aan de noordelijke hemel.

Gecombineerd met het licht 

van een bijna volle maan.

Melk halen

De herder. 

Hij neemt nog een flinke hijs van zijn sigaret en kijkt me even recht aan met zijn donkere ogen. De rook van de sigaret licht op in het zonlicht. Ik film hem in het tegenlicht. We kunnen elkaar niet verstaan, allebei uit een compleet verschillende wereld. Zo’n camera heeft ie nog nooit gezien. Hij zit op een matje in het bos en praat wat met de zoon van de veehouder. Deze herder, een Peul-man, woont hier in de heuvels bij de koeien. Een klein stukje plastic beschermt hem tegen de regen. Een klein stoofje en een theepotje naast zijn matje verraden zijn Moslim achtergrond en geven inzicht in het ochtendritueeltje wat hier plaatst vindt. 

Om ons heen zo’n 50 koeien die hier in het bos de bodem staan te vertrappen en een grote poel van modder en stront maken. De koeien worden gemolken door 2 vrouwen die iedere ochtend met hun kalebassen een paar kilometer de heuvels in moeten lopen om de koeien te melken. Ze staan op hun blote voeten in de drek en pakken omstebeurt een koe die ze met een touw om de achterpoten bij zich houden. Iedere ochtend halen ze 10 liter melk van deze kudde. Ik durf het haast niet te zeggen, maar als ik later vertel dat een Hollandse koe per dag wel 50 liter melk kan geven kijkt de veehouder me vol ongeloof aan. “Wat moet zo’n koe wel niet eten?” “Mais” antwoord ik. Wetende dat mais hier een luxe gewas is. Er wordt het meest sorghum verbouwd, maar de laatste jaren steeds meer mais omdat ze dat lekkerder vinden en ook beter kunnen verkopen. En wij geven het aan onze koeien...tja.    

De veehouder met zijn kudde.

De Peul-veehouder is 30 jaar geleden met zijn 2 vrouwen vanuit het noorden van Burkina Faso hier naar Kumbia toe gekomen. Hij heeft ook een paar hectares grond voor gewassen, maar zijn kudde is het belangrijkste, zoals dat voor de meeste Peul is. Het probleem is hier dat de bevolking snel toeneemt, veekuddes groeien en steeds meer woeste gronden worden omgezet in landbouwgrond. Ruzies tussen de Mossi-landbouwers en de Peul-veetelers liggen op de loer. 

De veehouders hebben met de landbouwers afgesproken dat de koeien tijdens het groeiseizoen de bossen op de heuvels in gaan zodat ze de gewassen niet opvreten. Maar de afspraken staan onder druk. Aan de verkoolde bomen kan ik zien dat de de flanken van de heuvels ook steeds verder ontgonnen worden door de landbouwers. 

"Dit kan zo niet doorgaan", zegt de veehouder. "Onze kuddes moeten misschien wat kleiner worden maar zij, doelend op de Mossi landbouwers, moeten ook wat doen." De veehouder experimenteert nu met Conservation Agriculture. Dat is het onderwerp van onze documentaire en het is interessant om te merken dat deze man inziet dat het zo niet goed gaat en dat hij meer zelfredzaam moet worden met zijn koeien. Zijn agrarische grond gaat belangrijker worden en op zijn experimentele plotje zien we dat hij een gewas verbouwt wat tussen de sorghum staat. Het is een flinke bonenplant die een redelijke struik wordt en waarvan de bonen gegeten kunnen worden door de mensen en de restanten aan de koeien gevoerd kunnen worden. Beter voor de grond, beter voor de dieren en beter voor de lieve vrede tussen de mensen dus uiteindelijk.

De vrouw van de veehouder maakt in een kalebas zeep van de verse melk. 

Zie voor meer foto's van de filmshoot in Burkina Faso mijn facebook pagina; 

Masai

Vandaag de eerste dag van weer een nieuwe trip naar Afrika.
Ditmaal Tanzania en Kenia.
We filmen boeren die bezig zijn met Conservation agriculture, een methode die in de semi-aride gebieden het verschil zou kunnen maken dus geen oogst of toch een beetje.

We filmen nu in Arusha en vandaag waren we in het gebied van de Masai.
Wat een vreselijk gedegradeerd landschap, verschrikkellijk.
Enorme erosie geulen en grote stofwolken.

Deze 2 masai jongens kwamen we tegen,
iedere dag lopen ze kilometers met het vee naar een drinkpoel.
En weer terug...

De boer die we bezochten had een interessant verhaal
en wist met CA een redelijke oogst te krijgen en de erosie te verminderen.
Maar wat een strijd tegen de droogte.

Bosbrand

Spaghettibenen, zo noem je dat volgens mij. Het was lang geleden dat ik ze heb gevoeld, maar nu weet ik het weer. Ik voelde ze toen ik deze 'warzone' zag nadat ik over het randje van Fort Bellegarde bij Le Perthus keek.

Ik was met mijn gezin op vakantie in de Pyreneeën en we waren een dagje er op uit om mijn zoon een kasteel te laten zien. We stonden op de binnenplaats toen ik witte rookwolken zag en ik wist gelijk dat dat bosbrand was. Ik ben snel naar de buitenste ring van het fort gerend en toen zag ik dus dat de vlammen het ernaast liggende fort al hadden bereikt. Geen tijd voor heldendaden, zo snel mogelijk hier weg! Het waaide heel hard op de top en ik dacht alleen maar dat we heel snel ingesloten zouden worden als we langer zouden blijven. Terwijl we de steile weg naar beneden reden kwamen de bluswagens omhoog. In de lucht een groot Canadien blusvliegtuig dat heel laag overkwam.

Uiteindelijk is dit geëscaleerd naar een enorme brand die meer dan 14.000 ha in de as heeft gelegd en 4 dodelijke slachtoffers kent.

Verder was het een heerlijke vakantie...

Filmshoot in Kenia

Afgelopen week begonnen met de opnames voor een documentaire over Conservation Agriculture in Afrika. Het Greendocs team (Melchert en Simone) is als eerste naar Kenia gegaan om daar het planten vast te leggen. Vijf dagen hebben we op de hoogvlakte van Laikipia gefilmd. Laikipia ligt op zo'n 2200 meter aan de voet van Mount Kenia, de 1 na hoogste berg van Afrika. We vielen met onze neus in de boter want de regens waren net begonnen en dus konden we het plantproces goed in beeld brengen. En de aanzwellende regen- en onweersbuien leenden zich goed voor een paar mooie timelapse opnames.

Conservation Agriculture is overgewaaid uit Brazilie en Australie en het zou voor Afrika DE oplossing kunnen zijn om toch nog wat opbrengst te genereren in de droge gebieden. We hebben mooie voorbeelden gezien van boeren die het principe omarmen en die succesvol daarmee zijn. Maar voordat boeren het op grote schaal in hun eigen bedrijfje gaan inzetten, zal er nog wel heel wat moeten gebeuren. Hoe het wel werkt en de uitdagingen die er zijn, daar gaat de docu over.